Is Een Middagdutje Gevaarlijk Of Gezond? Het Definitieve Antwoord

Als je het liefst elke dag een dutje doet maar niet zeker weet of dit wel goed voor je is zit je in een lastig parket.

Gelukkig is er veel onderzoek gedaan naar de gevolgen voor je gezondheid.

 In dit artikel leer je of een dutje gezond is en of dit past in een goed slaap schema.

More...

Is een middagdutje goed of slecht?

Hou je van een lekker tukje overdag? Even op de bank en een half uurtje je ogen dicht?

Dan ben je niet alleen.

In de meeste andere culturen zijn dutjes de normaalste zaak van de wereld. van China tot Spanje, mensen houden van een middagslaapje.

Maar er zijn onderzoeken uitgekomen die ernstige gevolgen laten zien. Mensen die dutjes doen krijgen vaker diabetes en gaan jonger dood

Is het beter om te stoppen met middagslaapjes om ziekte te voorkomen?

Maar wat als je een slaaptekort hebt? Mag je dit nooit meer inhalen met een dutje? En wat is dan de oplossing als je niet kunt slapen? 

In dit artikel geef ik antwoord op deze vragen aan de hand van tien redenen waarom dutjes gezond of gevaarlijk zijn. 

#1 Powernaps zijn populair

In Nederland ben je een vreemde vogel als je 's middags een dutje doet. De meeste mensen doen het niet.

Maar als je wereldwijd kijkt zie je dat dit in de meeste landen heel normaal is. Van China tot Zuid-Amerika, van Zuid-Europa tot aan Rusland.

In het ene land is het doen van dutjes populairder dan in het andere land. Warme landen lopen aan kop. 

In de meeste Spaans-talige landen zijn lange dutjes zo populair dat ze er een apart woord voor hebben: siësta. Dit dutje duurt rustig anderhalf uur en wordt tussen de middag gehouden, op het warmste moment van de dag.

Het tijdstip is geen toeval. Het is te warm om buiten te zijn en werken voelt ook niet prettig. Dan maar even je bed in of relaxen in de schaduw, is de gedachte. 

tropical

Middagdutjes zijn normaal in tropische landen

In tropische landen hebben dutjes dus een functie. Maar hoe zit dat in ons koude kikkerlandje?

Stiekem slapen als er niemand kijkt

In Nederland is het niet zo warm, zelfs niet in de zomer. Dus dutjes zijn geen nationaal gebruik geworden. Waar in veel landen je alle ruimte krijgt om tussen de middag naar huis te gaan en even te slapen zal je in Nederland raar worden aangekeken.

Maar als je thuiskomt en toch slaperig bent is er niets wat je weerhoudt om even op de bank te liggen. Dit zie je dan ook voortdurend: Nederlanders doen vooral na het eten even een tukje. Soms na de lunch, soms na het avondeten. Maar alleen als ze thuis zijn of in gezelschap van mensen die ze goed kennen.

Nederlanders slapen niet overdag omdat het warm is maar omdat ze moe worden na het eten.

Slapen na het eten = geen goed idee

Wat slaaponderzoekers hebben ontdekt is dat mensen die slapen na het eten zwaarder zijn, meer moeite hebben met afvallen en vaker fysieke klachten hebben zoals hoofdpijn

Dat komt omdat je tijdens het eten voedingsstoffen in je lichaam stopt. Als je beweegt gaan die voedingsstoffen naar je spieren. Ga je liggen om te slapen, ook al is het maar kort? Dan gaan ze naar je speklaag.

Dutjes in mijn familie

Mijn vader en moeder doen een dagelijks dutje. Dat doen ze al zolang ik me kan herinneren en dat was bij ons thuis heel normaal.

Maar er is een verschil in het tijdstip van hun dutjes. Mijn vader deed het voor of na het avondeten, als hij thuiskomt van zijn werk. Mijn moeder doet het na de lunch, meestal rond half twee.

Één van die twee tijdstippen is gevaarlijk. Welke dat is lees je bij #9.

Eerst slaan we de krant open en kijken we naar een onvervalst stukje sensatiejournalistiek. 

#2 Hoe dutjes je doodmaken

Een paar jaar terug kopte het AD "Middagdutje verkort levensduur aanzienlijk." Dat klinkt eng. Niemand wil jong sterven.

Gelukkig is dit niets anders dan een sensationele krantenkop. Hier is waarom:

Mensen die overdag langer dan een uur slapen hebben inderdaad een verhoogde kans om jonger te sterven. Maar dat komt omdat deze mensen een chronische ziekte ontwikkelen.

Zo ontdekte een Japanse onderzoeker dat mensen die langer dan een uur slapen overdag vaker suikerziekte krijgen. En de onderzoeken die in de krant worden aangehaald gaat het om longziekten en hartproblemen die vaker voorkomen bij mensen die lange dutjes doen. 

Dus:

Mensen die langer dan een uur slapen overdag zijn vaker ziek en gaan jonger dood.

Dat klinkt allemaal heel eng maar als je het onderzoek leest vallen een aantal zaken op die je niet in de krant terugleest. Als ik je vertel wat deze zijn zal je het met me eens zijn dat de krant schromelijk heeft overdreven. 

#3 De kans op ziektes wordt kleiner

Kijk:

Het onderzoek dat in de krant had besproken keek niet alleen naar lange dutjes. 

De wetenschappers hebben tienduizenden mensen gevraagd hoe lang ze overdag slapen. Er waren mensen die nooit een powernap nemen en er waren mensen die meerdere uren slapen overdag. Daarna volgden ze die mensen voor jaren achtereen om te zien wie van hen ziek werd. 

Weet je wat "schokkend" is?

Dutjes onder de veertig minuten leiden juist juist leiden tot een verlaagd risico op diabetes, ademhalingsziektes en hartklachten.

Mensen die dagelijks een kort dutje doen krijgen minder vaak chronische ziektes.

De krantenkop had dus net zo goed kunnen zijn: "Een dutje van korter dan 40 minuten is heel gezond!

Dat verkoopt alleen minder kranten. Mensen trekken sneller hun portemonnee als ze bang zijn.

Want het onderzoek laat beide zien:

Mensen die korte dutjes doen worden minder vaak ziek. Mensen die lange dutjes doen (langer dan veertig minuten) worden vaker ziek.
dokter onderzoek

Voordat ik je vertel hoe je dit onderzoek kunt gebruiken om beter te slapen eerst een belangrijke vraag:

#4 Wat was er eerst? Diabetes of het dutje?

Lange dutjes hangen dus samen met diabetes, longziektes en hartproblemen. Maar hoe komt dat? Wat is de oorzaak?

Chronische ziekten komen niet uit de lucht vallen. Zo duurt het heel lang voordat mensen met overgewicht diabetes ontwikkelen. Dat kan zo twintig-dertig jaar duren. Hetzelfde geldt voor hartproblemen en longziektes. 

Waarschijnlijk heeft het ontwikkelen iets te maken met het slaaphormoon melatonine. Dit wordt aangemaakt naarmate je slaperiger wordt en zorgt ervoor dat suikers niet meer kunnen worden opgenomen. (leestip: Melatonine Kopen Is GEVAARLIJK! 7 Redenen Waarom Melatonine Niet Werkt)

Wat betekent dit voor dutjes?

Het is niet bekend wat eerst komt: de ziekte of het dutje.

Het kan zijn dat mensen die diabetes of hartproblemen aan het ontwikkelen zijn meer behoefte krijgen aan slaap overdag. En dat daardoor deze ziektes vaker voorkomen bij mensen die dutjes doen.

Het kan ook zijn dat mensen die 's nachts slecht slapen en een slaaptekort hebben vaker dutten èn vaker ziek worden. Want van slaaptekort kun je ziek worden. Daar lees je meer over in 10 Schokkende Gevolgen Van Slaaptekort.

#5 Waarom word ik moe na een dutje?

dutje

Sommige mensen rusten totaal niet uit van een middagslaapje. Daarna voelen ze zich duf en dat trekt niet meer bij. 

Aan dit soort dutjes heb je niets. Van een dutje hoor je uit te rusten. Is dat bij jou niet het geval? Dan zijn powernaps niet voor jou.

Superslaap Vuistregel: Doe geen dutje als je er niet van uitrust.

Hoe ziet het perfecte dutje eruit?

Als je slaperig wordt om twee uur, even gaat liggen en om tien over twee vol energie van de bank springt: prima.

Dat is echter niet wat de meeste mensen meemaken. Ze gaan om twee uur liggen, zetten de wekker om half drie, slapen er doorheen en schrikken half vier wakker.

Als jij één van die mensen bent, stop dan alsjeblieft met het doen van dutjes.

Een goed dutje gaat vanzelf. Je wordt slaperig, bent vijf tot vijfentwintig minuten even weg en springt daarna weer overeind.

Een fout dutje is een "crash". Je bent zo moe dat je maar even gaat liggen. Als je opstaat voel jij je niet beter en zou je liever weer gaan liggen.

En moet iemand (of een wekker je wakker maken? Dan is het ook een fout dutje.

Als jij moe blijft na een dutje is dat niet jouw schuld. Het is iets wat je overkomt. 

De voornaamste oorzaak is de schrik van elke Superslaper:

#6 Wat je niet wist over je slaaptekort

Als je een slaaptekort hebt kan je dutjes doen wat je wilt: dat maakt niets uit. 

Slaap kun je niet inhalen.

Het enige wat helpt is om 's nachts beter te slapen en je slapeloosheid te doorbreken. (Leestip: 13 Oorzaken Van Slapeloosheid En Hoe Je Het Kunt Genezen)

Chronische vermoeidheid is heel vervelend. Hoe vermoeider je bent, hoe aanlokkelijker het is om 's middags of 's avonds een snel dutje te doen.

Maar zo'n dutje lost het probleem niet op. Het maakt slapeloosheid erger.

Een dutje waar je niet fitter uitkomt is geen oplossing maar een symptoom van slapeloosheid. Je slaaptekort is zo groot dat je het niet meer houdt.

Datzelfde geldt als je 's morgens niet lekker wakker wordt: 

#7 Wordt je 's morgens niet fit wakker? Doe dit!

depressie burnout ptst

Als je moeite hebt met vroeg opstaan (tips) dan zijn er twee opties:

A) Je ziet op tegen de dag
B) Je hebt een slaaptekort

De makkelijkste manier om hier achter te komen is te kijken naar een dag waarop de vooruitzichten goed zijn (bijvoorbeeld omdat je iets leuks gaat doen met een vriend).

Wordt je zelfs dan duf wakker of moet je sloten koffie wegwerken? Dan heb je een slaaptekort. En dat is gevaarlijk. Hier lees je meer over de gevolgen.

Andere symptomen waaraan je kunt merken dat je slaap tekort komt:
- Je ligt 's avonds wakker (je kan niet inslapen of ligt te piekeren)
- Je wordt meerdere keren per nacht wakker (je slaapt niet door)
- Je wordt meer dan één keer per dag slaperig of doet meerdere dutjes per dag
- Je wordt slaperig in de uren na het avondeten

Doe hier de test of je last hebt van slapeloosheid. 

#8 Hoe Superslapers dutjes gebruiken

Sommige Superslapers - maar niet allemaal - maken slim gebruik van dutjes. Hiervoor hebben ze een speciale tactiek. Dutjes hebben een functie in hun slaap schema.

Maar eerst moet je goed begrijpen dat die functie niet vervuld kan worden als je een slaaptekort hebt. Mensen die last hebben van slapeloosheid kunnen beter geen dutjes doen. Want het dutje doet zijn werk toch niet en maakt het slaaptekort waarschijnlijk nog erger.

De "slimme" functie van de powernap

Nadat je zeven à acht uur wakker bent is er een dipje in alertheid. Dat betekent dat je rond die tijd je minder scherp bent, mentaal gezien.

Als je dus om zeven uur wakker wordt dan neemt je alertheid af ergens tussen twee en drie uur. De rest van de middag en avond ben je lang niet zo scherp als toen je net op was gestaan.

Door een dutje te doen wanneer je 's middags inkakt ben je weer net zo scherp als dat je net op bent gestaan.

Maar dit dutje moet precies op het moment van de dip komen. Sta je om zeven uur op, dan is dit tussen twee en drie uur. Doe je het dutje vroeger of later dan de dip, dan verstoort dit je slaap-waak ritme. Het luistert ronduit nauw. 

Alleen als je een dutje op het juiste moment doet wordt je er mentaal scherper van. Dit moment valt normaal gesproken tussen het zevende en achtste uur nadat je wakker bent geworden. Elk ander moment verstoort je slaap schema en vergroot je kans op slaapproblemen.

Als je een slaaptekort hebt heb je meerdere momenten van dufheid en je slecht voelen. In die situatie is het dan ook onmogelijk om een dutje goed te timen. En je zult je slapeloosheid waarschijnlijk alleen maar erger maken.

Als je géén slaaptekort hebt en je rust elke nacht perfect uit, dan kan je een dutje toevoegen om je 's middags scherper en fitter te worden. 

Dit is optioneel. Er zijn genoeg Superslapers die niet van dutjes houden. Aan jou de keuze!

in slaap vallen

#9 Doe nooit een slaapje na het avondeten

Het allerergste moment om een dutje te doen is vlak na het avondeten.

Je brein ziet 's avonds het verschil niet tussen "een dutje" en "naar bed gaan". 

Doe je na het avondeten een dutje, dan denkt je lichaam simpelweg dat het al bedtijd is.

Als je na een kwartiertje tot twintig minuten weer opstaat raakt je lichaam in de war. De kans dat je nu op tijd inslaapt is heel klein omdat je kort geleden een dutje hebt gedaan. 

En als het je wel lukt om in slaap te komen zal je lichter slapen of zelfs meerdere keren per nacht wakker worden. Wetenschappers hebben aangetoond dat 's avonds dutten een snelle route is naar slaapproblemen.

Daarnaast kun je na het eten beter een wandeling maken om de kans op diabetes te verkleinen. Waarom lees je in dit artikel van Ziektevrij Leven met tips over hoe je diabetes kunt omkeren 

Hoe je afkickt van je powernap 's avonds

Het is moeilijk om met zo'n "avonddutje" te stoppen. Je lichaam is er aan gewend geraakt en de eerste paar dagen zal jij je duf voelen.

Maar als je die eerste paar dagen doorbijt zul je zien dat dit snel wegtrekt en je daarna veel makkelijker inslaapt.

Uitzondering: bij sommige mensen ontstaat er slaperigheid 's avonds doordat dit het moment is waarop hun dagelijkse dosis koffie is uitgewerkt.

Stel dat je 's morgens een paar koppen drinkt en rond een uur of zes-zeven overvallen wordt door heftige moeheid, dan speelt de koffie mogelijk een rol.

Hoe je zeker weet dat het de koffie is die dit veroorzaakt lees je in mijn online cursus. Daarin geef ik je ook tips over hoe je toch van koffie kan blijven genieten zonder je slaap te beschadigen.

#10 Zo lang mag een middagdutje duren

wekker

Superslapers gebruiken een formule voor het bepalen van de lengte van hun dutje. Er zijn twee soorten waarvan er één makkelijker en veiliger is.

Het eerste soort dutje is de powernap. Deze duurt kort, tussen de vijf en veertig minuten (maar zeker niet langer). Dit is een slaapje wat vanzelf komt opzetten en wat overal genomen kan worden. Even op de bank of met je hoofd op je handen op het bureau, het kan allemaal met een powernap.

Dit dutje lijkt niet echt op het slapen zoals we dat 's nachts doen in hoe het eruit ziet. Je hoeft niet lekker te liggen of heel ontspannen te zijn om even "weg" te gaan. Het is kort en verfrist je hoofd.

Dit is een makkelijk dutje om te doen maar afdwingen hoeft niet. Als jij na zeven à acht uur wakker zijn wat slaperig wordt, is dit het juiste moment voor een powernap. Wordt je niet slaperig? Dan is het blijkbaar niet nodig.

Neem een powernap van 5-25 minuten als je slaperig wordt tussen het 7de en 8ste uur dat je wakker bent.

Siësta: tukken voor gevorderden (en Spanjaarden)

Eerder las je al dat mensen die lange dutjes doen een verhoogde kans op ziektes hebben. Maar of die mensen langer slapen doordat ze ziek zijn of ziek worden doordat ze meer slapen, dat is niet bekend.

Wil je het zekere voor het onzekere nemen? Doe dan geen siësta. Doe dit sowieso niet als je chronisch ziek bent of overgewicht hebt, of overleg dit met je behandelend arts. 

Als je helemaal gezond bent en je nachtrust is perfect, dan kan de siësta een perfecte tactiek zijn voor betere slaap.

Bij een siēsta slaap je ongeveer negentig minuten, oftewel anderhalf uur. In dat geval zal je slaap 's nachts korter worden.

Dit gaat vanzelf: je wordt 's avonds simpelweg later slaperig. 6-6,5 uur 's nachts en ongeveer negentig minuten overdag. 

Van een goede siësta wordt je vanzelf wakker. Daar komt geen wekker aan te pas. Moet je wel een wekker gebruiken om wakker te worden? Dan heb je waarschijnlijk een slaaptekort en kun je beter geen siësta houden.

Let op: Een siësta is een gewoonte die je elke dag moet volhouden. Doe je het een paar dagen niet, dan raakt je lichaam in de war.

Het is zeker geen praktische gewoonte, zeker als je buitenshuis werkt. Even een onopvallende powernap op je bureau, daar kan je misschien mee wegkomen.

Maar negentig minuten ronken op kantoor? Vergeet het maar. We zijn hier niet in Spanje. 

Ontvang nu gratis "Hoe Je Beter Slaapt In Drie Simpele Stappen Zonder Geld Uit Te Geven Aan Medicijnen!"

Rolf Koster
 

Als slaapcoach en -deskundige helpt Rolf elke dag mensen met het oplossen van hun slaapproblemen. Daarnaast geeft hij lezingen en workshops. Goed slapen zorgt voor een productieve dag en een vrolijke stemming. Daarom moedigt hij iedere Nederlander aan om slaap serieus te nemen.

Click Here to Leave a Comment Below 0 comments

Leave a Reply: